Перевод: с латинского на все языки

со всех языков на латинский

Cumæan vessels

  • 1 Cumae

    Cūmae, ārum ( Cymē, Stat. S. 4, 3, 65; gen. Cymes, Sil. 13, 494), f., = Kumê, an ancient colony of the Chalcidians, in Campania, on the sea-coast, renowned on account of its Sibyl, Mel. 2, 4, 9; Plin. 3, 5, 9, § 61; Lucr. 6, 748; Cic. Div. 1, 43, 98; id. Tusc. 3, 12, 27; Verg. A. 6, 2; Hor. Ep. 1, 15, 11; Ov. M. 14, 104; Vell. 1, 4, 1; Cael. ap. Cic. Fam. 8, 1, 2; Juv. 3, 2 et saep.— Hence,
    II.
    Cūmānus, a, um, adj., of Cumæ, Cumæan.
    1.
    Adj.:

    ager,

    Cic. Agr. 2, 25, 66:

    litora,

    Tac. A. 15, 46:

    linum,

    Plin. 19, 1, 2, §§

    10 and 11: caementum,

    id. 35, 13, 47, § 166: calices, made in Cumæ, Varr. ap. Non. p. 146, 11; cf.:

    fictaque Cumanā lubrica terra rotā,

    i. e. Cumæan vessels, Tib. 2, 3, 48:

    orbe patinae tortae,

    Stat. S. 4, 9, 43:

    pulvere rubicunda testa,

    Mart. 14, 114:

    Apollo,

    i. e. who was worshipped at Cumæ, Flor. 2, 8, 3; cf. Cic. Div. 1, 43, 98:

    vates,

    i. e. the Sibyl, Luc. 5, 183.—
    2.
    Subst.
    a.
    Cūmāni, ōrum, m., the inhabitants of Cumæ, Liv. 40, 42, 13.—
    b.
    Cūmānum, i, n.
    (α).
    The Cumæan region:

    in Cumano,

    Plin. 17, 25, 38, § 243.—
    (β).
    An estate of Cicero near Cumæ, Cic. Fam. 4, 2, 1; id. Att. 4, 10, 2; 14, 10, 3; id. Ac. 1, 1, 1.—
    * c.
    Cūmāna, ae, f., a vessel made of Cumæan clay, Apic. 4, 2; 6, 9.—
    B.
    Cūmaeus, a, um, adj., Cumæan ( poet.):

    urbs,

    Verg. A. 3, 441:

    antrum,

    Sil. 13, 498:

    Sibylla,

    Verg. A. 6, 98; Ov. M. 15, 712; cf.

    of the same: virgo,

    id. ib. 14, 135:

    dux (sc. Aeneae),

    id. ib. 14, 121:

    vates,

    Val. Fl. 1, 5:

    carmen,

    i. e. of the Sibyl, Verg. E. 4, 4: in annos Cumaeos vivant, i. e. very long (as the Sibyl was called longaeva sacerdos, Verg. A. 6, 321), Ov. P. 2, 8, 41; cf. Prop. 2, 2, 16.

    Lewis & Short latin dictionary > Cumae

  • 2 Cumaeus

    Cūmae, ārum ( Cymē, Stat. S. 4, 3, 65; gen. Cymes, Sil. 13, 494), f., = Kumê, an ancient colony of the Chalcidians, in Campania, on the sea-coast, renowned on account of its Sibyl, Mel. 2, 4, 9; Plin. 3, 5, 9, § 61; Lucr. 6, 748; Cic. Div. 1, 43, 98; id. Tusc. 3, 12, 27; Verg. A. 6, 2; Hor. Ep. 1, 15, 11; Ov. M. 14, 104; Vell. 1, 4, 1; Cael. ap. Cic. Fam. 8, 1, 2; Juv. 3, 2 et saep.— Hence,
    II.
    Cūmānus, a, um, adj., of Cumæ, Cumæan.
    1.
    Adj.:

    ager,

    Cic. Agr. 2, 25, 66:

    litora,

    Tac. A. 15, 46:

    linum,

    Plin. 19, 1, 2, §§

    10 and 11: caementum,

    id. 35, 13, 47, § 166: calices, made in Cumæ, Varr. ap. Non. p. 146, 11; cf.:

    fictaque Cumanā lubrica terra rotā,

    i. e. Cumæan vessels, Tib. 2, 3, 48:

    orbe patinae tortae,

    Stat. S. 4, 9, 43:

    pulvere rubicunda testa,

    Mart. 14, 114:

    Apollo,

    i. e. who was worshipped at Cumæ, Flor. 2, 8, 3; cf. Cic. Div. 1, 43, 98:

    vates,

    i. e. the Sibyl, Luc. 5, 183.—
    2.
    Subst.
    a.
    Cūmāni, ōrum, m., the inhabitants of Cumæ, Liv. 40, 42, 13.—
    b.
    Cūmānum, i, n.
    (α).
    The Cumæan region:

    in Cumano,

    Plin. 17, 25, 38, § 243.—
    (β).
    An estate of Cicero near Cumæ, Cic. Fam. 4, 2, 1; id. Att. 4, 10, 2; 14, 10, 3; id. Ac. 1, 1, 1.—
    * c.
    Cūmāna, ae, f., a vessel made of Cumæan clay, Apic. 4, 2; 6, 9.—
    B.
    Cūmaeus, a, um, adj., Cumæan ( poet.):

    urbs,

    Verg. A. 3, 441:

    antrum,

    Sil. 13, 498:

    Sibylla,

    Verg. A. 6, 98; Ov. M. 15, 712; cf.

    of the same: virgo,

    id. ib. 14, 135:

    dux (sc. Aeneae),

    id. ib. 14, 121:

    vates,

    Val. Fl. 1, 5:

    carmen,

    i. e. of the Sibyl, Verg. E. 4, 4: in annos Cumaeos vivant, i. e. very long (as the Sibyl was called longaeva sacerdos, Verg. A. 6, 321), Ov. P. 2, 8, 41; cf. Prop. 2, 2, 16.

    Lewis & Short latin dictionary > Cumaeus

  • 3 Cumana

    Cūmae, ārum ( Cymē, Stat. S. 4, 3, 65; gen. Cymes, Sil. 13, 494), f., = Kumê, an ancient colony of the Chalcidians, in Campania, on the sea-coast, renowned on account of its Sibyl, Mel. 2, 4, 9; Plin. 3, 5, 9, § 61; Lucr. 6, 748; Cic. Div. 1, 43, 98; id. Tusc. 3, 12, 27; Verg. A. 6, 2; Hor. Ep. 1, 15, 11; Ov. M. 14, 104; Vell. 1, 4, 1; Cael. ap. Cic. Fam. 8, 1, 2; Juv. 3, 2 et saep.— Hence,
    II.
    Cūmānus, a, um, adj., of Cumæ, Cumæan.
    1.
    Adj.:

    ager,

    Cic. Agr. 2, 25, 66:

    litora,

    Tac. A. 15, 46:

    linum,

    Plin. 19, 1, 2, §§

    10 and 11: caementum,

    id. 35, 13, 47, § 166: calices, made in Cumæ, Varr. ap. Non. p. 146, 11; cf.:

    fictaque Cumanā lubrica terra rotā,

    i. e. Cumæan vessels, Tib. 2, 3, 48:

    orbe patinae tortae,

    Stat. S. 4, 9, 43:

    pulvere rubicunda testa,

    Mart. 14, 114:

    Apollo,

    i. e. who was worshipped at Cumæ, Flor. 2, 8, 3; cf. Cic. Div. 1, 43, 98:

    vates,

    i. e. the Sibyl, Luc. 5, 183.—
    2.
    Subst.
    a.
    Cūmāni, ōrum, m., the inhabitants of Cumæ, Liv. 40, 42, 13.—
    b.
    Cūmānum, i, n.
    (α).
    The Cumæan region:

    in Cumano,

    Plin. 17, 25, 38, § 243.—
    (β).
    An estate of Cicero near Cumæ, Cic. Fam. 4, 2, 1; id. Att. 4, 10, 2; 14, 10, 3; id. Ac. 1, 1, 1.—
    * c.
    Cūmāna, ae, f., a vessel made of Cumæan clay, Apic. 4, 2; 6, 9.—
    B.
    Cūmaeus, a, um, adj., Cumæan ( poet.):

    urbs,

    Verg. A. 3, 441:

    antrum,

    Sil. 13, 498:

    Sibylla,

    Verg. A. 6, 98; Ov. M. 15, 712; cf.

    of the same: virgo,

    id. ib. 14, 135:

    dux (sc. Aeneae),

    id. ib. 14, 121:

    vates,

    Val. Fl. 1, 5:

    carmen,

    i. e. of the Sibyl, Verg. E. 4, 4: in annos Cumaeos vivant, i. e. very long (as the Sibyl was called longaeva sacerdos, Verg. A. 6, 321), Ov. P. 2, 8, 41; cf. Prop. 2, 2, 16.

    Lewis & Short latin dictionary > Cumana

  • 4 Cumani

    Cūmae, ārum ( Cymē, Stat. S. 4, 3, 65; gen. Cymes, Sil. 13, 494), f., = Kumê, an ancient colony of the Chalcidians, in Campania, on the sea-coast, renowned on account of its Sibyl, Mel. 2, 4, 9; Plin. 3, 5, 9, § 61; Lucr. 6, 748; Cic. Div. 1, 43, 98; id. Tusc. 3, 12, 27; Verg. A. 6, 2; Hor. Ep. 1, 15, 11; Ov. M. 14, 104; Vell. 1, 4, 1; Cael. ap. Cic. Fam. 8, 1, 2; Juv. 3, 2 et saep.— Hence,
    II.
    Cūmānus, a, um, adj., of Cumæ, Cumæan.
    1.
    Adj.:

    ager,

    Cic. Agr. 2, 25, 66:

    litora,

    Tac. A. 15, 46:

    linum,

    Plin. 19, 1, 2, §§

    10 and 11: caementum,

    id. 35, 13, 47, § 166: calices, made in Cumæ, Varr. ap. Non. p. 146, 11; cf.:

    fictaque Cumanā lubrica terra rotā,

    i. e. Cumæan vessels, Tib. 2, 3, 48:

    orbe patinae tortae,

    Stat. S. 4, 9, 43:

    pulvere rubicunda testa,

    Mart. 14, 114:

    Apollo,

    i. e. who was worshipped at Cumæ, Flor. 2, 8, 3; cf. Cic. Div. 1, 43, 98:

    vates,

    i. e. the Sibyl, Luc. 5, 183.—
    2.
    Subst.
    a.
    Cūmāni, ōrum, m., the inhabitants of Cumæ, Liv. 40, 42, 13.—
    b.
    Cūmānum, i, n.
    (α).
    The Cumæan region:

    in Cumano,

    Plin. 17, 25, 38, § 243.—
    (β).
    An estate of Cicero near Cumæ, Cic. Fam. 4, 2, 1; id. Att. 4, 10, 2; 14, 10, 3; id. Ac. 1, 1, 1.—
    * c.
    Cūmāna, ae, f., a vessel made of Cumæan clay, Apic. 4, 2; 6, 9.—
    B.
    Cūmaeus, a, um, adj., Cumæan ( poet.):

    urbs,

    Verg. A. 3, 441:

    antrum,

    Sil. 13, 498:

    Sibylla,

    Verg. A. 6, 98; Ov. M. 15, 712; cf.

    of the same: virgo,

    id. ib. 14, 135:

    dux (sc. Aeneae),

    id. ib. 14, 121:

    vates,

    Val. Fl. 1, 5:

    carmen,

    i. e. of the Sibyl, Verg. E. 4, 4: in annos Cumaeos vivant, i. e. very long (as the Sibyl was called longaeva sacerdos, Verg. A. 6, 321), Ov. P. 2, 8, 41; cf. Prop. 2, 2, 16.

    Lewis & Short latin dictionary > Cumani

  • 5 Cumanum

    Cūmae, ārum ( Cymē, Stat. S. 4, 3, 65; gen. Cymes, Sil. 13, 494), f., = Kumê, an ancient colony of the Chalcidians, in Campania, on the sea-coast, renowned on account of its Sibyl, Mel. 2, 4, 9; Plin. 3, 5, 9, § 61; Lucr. 6, 748; Cic. Div. 1, 43, 98; id. Tusc. 3, 12, 27; Verg. A. 6, 2; Hor. Ep. 1, 15, 11; Ov. M. 14, 104; Vell. 1, 4, 1; Cael. ap. Cic. Fam. 8, 1, 2; Juv. 3, 2 et saep.— Hence,
    II.
    Cūmānus, a, um, adj., of Cumæ, Cumæan.
    1.
    Adj.:

    ager,

    Cic. Agr. 2, 25, 66:

    litora,

    Tac. A. 15, 46:

    linum,

    Plin. 19, 1, 2, §§

    10 and 11: caementum,

    id. 35, 13, 47, § 166: calices, made in Cumæ, Varr. ap. Non. p. 146, 11; cf.:

    fictaque Cumanā lubrica terra rotā,

    i. e. Cumæan vessels, Tib. 2, 3, 48:

    orbe patinae tortae,

    Stat. S. 4, 9, 43:

    pulvere rubicunda testa,

    Mart. 14, 114:

    Apollo,

    i. e. who was worshipped at Cumæ, Flor. 2, 8, 3; cf. Cic. Div. 1, 43, 98:

    vates,

    i. e. the Sibyl, Luc. 5, 183.—
    2.
    Subst.
    a.
    Cūmāni, ōrum, m., the inhabitants of Cumæ, Liv. 40, 42, 13.—
    b.
    Cūmānum, i, n.
    (α).
    The Cumæan region:

    in Cumano,

    Plin. 17, 25, 38, § 243.—
    (β).
    An estate of Cicero near Cumæ, Cic. Fam. 4, 2, 1; id. Att. 4, 10, 2; 14, 10, 3; id. Ac. 1, 1, 1.—
    * c.
    Cūmāna, ae, f., a vessel made of Cumæan clay, Apic. 4, 2; 6, 9.—
    B.
    Cūmaeus, a, um, adj., Cumæan ( poet.):

    urbs,

    Verg. A. 3, 441:

    antrum,

    Sil. 13, 498:

    Sibylla,

    Verg. A. 6, 98; Ov. M. 15, 712; cf.

    of the same: virgo,

    id. ib. 14, 135:

    dux (sc. Aeneae),

    id. ib. 14, 121:

    vates,

    Val. Fl. 1, 5:

    carmen,

    i. e. of the Sibyl, Verg. E. 4, 4: in annos Cumaeos vivant, i. e. very long (as the Sibyl was called longaeva sacerdos, Verg. A. 6, 321), Ov. P. 2, 8, 41; cf. Prop. 2, 2, 16.

    Lewis & Short latin dictionary > Cumanum

  • 6 sedeo

    sĕdeo, sēdi, sessum, 2, v. n. [Sanscr. root sad-; Gr. ἙΔ, to sit; cf. ἕδος, ἕζομαι; Lat. sedes, insidiae, sedare, sella, etc.; Engl. sit, seat], to sit.
    I.
    Lit. (very freq. in prose and poetry); constr. absol., with in, the simple abl., or with other prepp. and advv. of place.
    A.
    In gen.
    (α).
    Absol.:

    hi stant ambo, non sedent,

    Plaut. Capt. prol. 2; cf. id. ib. 12; id. Mil. 2, 1, 4:

    quid sit, quod cum tot summi oratores sedeant, ego potissimum surrexerim,

    remain sitting, Cic. Rosc. Am. 1, 1:

    sedens iis assensi,

    id. Fam. 5, 2, 9:

    lumbi sedendo dolent,

    Plaut. Men. 5, 3, 6:

    supplex ille sedet,

    Prop. 4 (5), 5, 37.—
    (β).
    With in:

    in subselliis,

    Plaut. Poen. prol. 5:

    sedilibus in primis eques sedet,

    Hor. Epod. 4, 16:

    in proscaenio,

    Plaut. Poen. prol. 18; cf.: aliquem in XIIII. sessum deducere, Asin. ap. Cic. Fam. 10, 32, 2; Suet. Caes. 39 (v. quattuordecim): malo in illā tuā sedeculā sedere quam in istorum sella curuli, Cic. Att. 4, 10, 1; cf.:

    in sellā,

    id. Div. 1, 46, 104:

    in saxo (ejecti),

    Plaut. Rud. prol. 73; Ov. H. 10, 49:

    in arā (mulieres supplices),

    Plaut. Rud. 3, 6, 9:

    in solio,

    Cic. Fin. 2, 21, 69; Ov. M. 2, 23:

    in equo,

    Cic. Verr. 2, 5, 10, § 27:

    in leone,

    Plin. 35, 10, 36, § 109; and with a gen. specification of the place where:

    in conclavi,

    Ter. Eun. 3, 5, 35:

    in hemicyclio domi,

    Cic. Lael. 1, 2:

    bubo in culmine,

    Ov. M. 6, 432:

    cornix in humo,

    id. Am. 3, 5, 22:

    musca in temone,

    Phaedr. 3, 6, 1.—
    (γ).
    With simple abl. (not ante-Aug.):

    bis sex caelestes, medio Jove, sedibus altis sedent,

    Ov. M. 6, 72:

    solio,

    id. ib. 6, 650;

    14, 261: sede regiā,

    Liv. 1, 41:

    eburneis sellis,

    id. 5, 41:

    sellā curuli,

    id. 30, 19:

    carpento,

    id. 1, 34:

    cymbā,

    Ov. M. 1, 293:

    puppe,

    id. F. 6, 471:

    humo,

    id. M. 4, 261:

    equo,

    Mart. 5, 38, 4; 11, 104, 14; cf.:

    dorso aselli,

    Ov. F. 3, 749:

    delphine,

    id. M. 11, 237:

    columbae viridi solo,

    Verg. A. 6, 192:

    recessu,

    Ov. M. 1, 177; 14, 261:

    theatro,

    id. A. A. 1, 497.—
    (δ).
    With other prepp. and advv. of place:

    inter ancillas,

    Plaut. Men. 5, 2, 46:

    ante fores,

    Ov. M. 4, 452; Tib. 1, 3, 30:

    ad tumulum supplex,

    id. 2, 6, 33:

    sub arbore,

    Ov. M. 4, 95:

    sub Jove,

    id. ib. 4, 261:

    ducis sub pede,

    id. Tr. 4, 2, 44:

    post me gradu uno,

    Hor. S. 1, 6, 40:

    apud quem,

    Cic. Rep. 3, 28, 32 (ap. Non. 522, 30) et saep.:

    non sedeo istic, vos sedete,

    Plaut. Stich. 1, 2, 36:

    illic,

    Ter. Hec. 5, 3, 4; id. Phorm. 1, 2, 41.—
    2.
    Late Lat., pass., of animals, to be ridden (cf. Engl. to sit a horse):

    sederi equos in civitatibus non sivit,

    Spart. Hadr. 22;

    Cod. Th. 9, 30, 3: cum (Bucephalus) ab equario suo mollius sederetur,

    Sol. 45:

    animalia sedentur,

    Veg. 2, 28, 12.—
    B.
    In partic.
    1.
    Of magistrates, esp. of judges, to sit in council, in court, or on the bench:

    (Scaevolā tribuno) in Rostris sedente suasit Serviliam legem Crassus,

    Cic. Brut. 43, 161:

    ejus igitur mortis sedetis ultores, etc.,

    id. Mil. 29, 79; id. Clu. 37, 103 sq.:

    si idcirco sedetis, ut, etc.,

    id. Rosc. Am. 53, 153; so,

    judex,

    Liv. 40, 8:

    Appius, ne ejus rei causā sedisse videretur,

    id. 3, 46, 9; Phaedr. 1, 10, 6:

    sedissem forsitan unus De centum judex in tua verba viris,

    Ov. P. 3, 5, 23; Plin. Ep. 6, 33, 3:

    Minos arbiter,

    Prop. 3, 19 (4, 18), 27; cf.:

    sedeo pro tribunali,

    id. ib. 1, 10, 9: a quibus si qui quaereret, sedissentne judices in Q. Fabricium, sedisse se dicerent, Cic Clu. 38, 105; cf. id. Rab. Post. 5, 10.—Also of the assistants of the judges:

    nobis in tribunali Q. Pompeii praetoris urbani sedentibus,

    Cic. de Or. 1, 37, 168; id. Rosc. Com. 4, 12.—In Quint., also of the advocate, Quint. 11, 3, 132.—Of witnesses:

    dicendo contra reum, cum quo sederit,

    Quint. 5, 7, 32.—Of a presiding officer:

    sedente Claudio,

    Tac. A. 11, 11.—Of augurs sitting to wait for an augurium:

    sed secundum augures sedere est augurium captare,

    Serv. ad Verg. A. 9, 4; cf. id. ib. 1, 56; Interp. Mai ad Verg. A. 10, 241; Fest. s. v. silentio, p. 248, a Müll.; cf. Becker, Antiq. 2, 3, p. 76.—
    2.
    To continue sitting, to sit still; to continue, remain, tarry, wait, abide in a place; and with an implication of inactivity, to sit idly, be inactive; to linger, loiter, etc.:

    isdem consulibus sedentibus atque inspectantibus lata lex est, etc.,

    Cic. Sest. 15, 33 (cf. id. Pis. 9):

    majores nostri, qui in oppido sederent, quam qui rura colerent, desidiosiores putabant,

    Varr. R. R. 2, prooem. §

    1: quasi claudus sutor domi sedet totos dies,

    Plaut. Aul. 1, 1, 34; cf.:

    an sedere oportuit Domi,

    Ter. Ad. 4, 5, 38:

    iis ventis istinc navigatur, qui si essent, nos Corcyrae non sederemus,

    Cic. Fam. 16, 7:

    quor sedebas in foro, si eras coquos Tu solus?

    Plaut. Ps. 3, 2, 11:

    in villā totos dies,

    Cic. Att. 12, 44, 2:

    circum argentarias cottidie,

    Plaut. Truc. 1, 1, 48:

    sedemus desides domi,

    Liv. 3, 68:

    statuit congredi quam cum tantis copiis refugere aut tam diu uno loco sedere,

    Nep. Dat. 8, 1:

    non cuivis contingit adire Corinthum. Sedit qui timuit, ne non succederet,

    sat still, stayed at home, Hor. Ep. 1, 17, 37.—Esp. of waiting on an oracle or a god for an answer or for aid (= Gr. ïzein):

    ante sacras fores,

    Tib. 1, 3, 30:

    illius ad tumulum fugiam supplexque sedebo,

    id. 2, 6, 33:

    custos ad mea busta sedens,

    Prop. 3, 16 (4, 15), 24:

    meliora deos sedet omina poscens,

    Verg. G. 3, 456; so of a lover at the door of his mistress: me retinent victum formosae vincla puellae, Et sedeo janitor, Tib. [p. 1659] 1, 1, 56:

    et frustra credula turba sedet,

    id. 4, 4, 18.—
    b.
    Of long, esp. of inactive encamping in war, to sit, i. e. to remain encamped, to keep the field, before an enemy's fortress or army:

    hostium copiae magnae contra me sedebant, Cato ap. Charis, p. 197 P.: septimum decimum annum Ilico sedent,

    Naev. 6, 2:

    dum apud hostes sedimus,

    Plaut. Am. 2, 1, 52:

    sedendo expugnare urbem,

    Liv. 2, 12:

    sedendo et cunctando bellum gerere,

    id. 22, 24:

    quieto sedente rege ad Enipeum,

    id. 44, 27:

    ad Suessulam,

    id. 7, 37; 9, 3; 9, 44; 10, 25; 22, 39; 23, 19; 44, 27; Verg. A. 5, 440:

    apud moenia Contrebiae,

    Val. Max. 7, 4, 5.—Hence, prov.:

    compressis, quod aiunt, manibus sedere,

    Liv. 7, 13, 7; and:

    vetus proverbium est, Romanus sedendo vincit (prob. originating with Q. Fabius Cunctator),

    Varr. R. R. 1, 2, 2.—
    3.
    For desideo (2.), to sit at stool, Marc. Emp. 29; so,

    sordido in loco sedere,

    Val. Max. 9, 13, 2.—
    II.
    Trop. (in prose not freq. till after the Aug. per.; not in Cic.).
    A.
    In gen., to sink or settle down, to subside:

    cum pondere libra Prona nec hac plus parte sedet nec surgit ab illā,

    Tib. 4, 1, 42:

    quod neque tam fuerunt gravia, ut depressa sederent, Nec levia, ut possent per summas labier oras,

    Lucr. 5, 474; cf.: flamma petit altum; propior locus aëra cepit;

    Sederunt medio terra fretumque solo,

    Ov. F. 1,110:

    sedet nebula densior campo quam montibus,

    Liv. 22, 4:

    sedet vox auribus,

    sinks into, penetrates, Quint. 11, 3, 40: rupti aliqui montes tumulique sedere, Sall. Fragm. ap. Isid. Orig. 14, 1, 2 (H. 2, 43 Dietsch); cf.:

    sedisse immensos montes,

    Tac. A. 2, 47: memor illius escae, Quae simplex olim sibi sederit, sat well upon your stomach, i. e. agreed well with you, Hor. S. 2, 2, 73; Quint. 9, 4, 94.—
    2.
    Of feelings, passions, etc.: his dictis sedere minae, subsided, i. e. were quieted, = sedatae sunt, Sil. 10, 624; cf.:

    nusquam irae: sedit rabies feritasque famesque,

    Stat. Th. 10, 823. —
    3.
    Of places, to sink, i. e. to lie low, to be in the valley or plain:

    campo Nola sedet,

    Sil. 12, 162:

    mediisque sedent convallibus arva,

    Luc. 3, 380; Stat. Th. 1, 330; cf.:

    lactuca sedens,

    i. e. lower, Mart. 10, 48, 9 ( = sessilis, id. 3, 47, 8).—
    B.
    In partic., to sit, sit close or tight, to hold or hang fast, to be fast, firm, fixed, immovable; be settled, established, etc.:

    tempus fuit, quo navit in undis, Nunc sedet Ortygie,

    Ov. M. 15, 337:

    in liquido sederunt ossa cerebro,

    stuck fast, id. ib. 12, 289;

    so of weapons, etc., that sink deep: clava (Herculis), adversi sedit in ore viri,

    id. F. 1, 576:

    cujus (Scaevae) in scuto centum atque viginti tela sedere,

    Flor. 4, 2, 40:

    librata cum sederit (glans),

    Liv. 38, 29; hence, poet. also, of deep-seated wounds: plagam sedere Cedendo arcebat, from sinking or penetrating deeply, Ov. M. 3, 88:

    alta sedent vulnera,

    Luc. 1, 32.—Of clothes, to fit (opp. dissidere, v. Hor. Ep. 1, 1, 96):

    ita et sedet melius et continetur (pars togae),

    sits better, Quint. 11, 3, 140 sq.; so,

    toga umero,

    id. 11, 3, 161; cf.:

    quam bene umeris tuis sederet imperium,

    Plin. Pan. 10, 6.—Of vessels:

    sicco jam litore sedit,

    Luc. 8, 726:

    naves super aggerationem, quae fuerat sub aquā, sederent,

    stuck fast, grounded, Vitr. 10, 22 med. et saep.:

    cujus laetissima facies et amabilis vultus in omnium civium ore, oculis, animo sedet,

    Plin. Pan. 55, 10:

    aliquid fideliter in animo,

    Sen. Ep. 2, 2:

    unum Polynicis amati Nomen in ore sedet,

    Stat. Th. 12, 114; so,

    Cressa relicta in ingenio tuo,

    Ov. H. 2, 76:

    sedere coepit sententia haec,

    to be established, Plin. 2, 7, 5, § 23; cf.:

    nunc parum mihi sedet judicium,

    Sen. Ep. 46, 3; Amm. 14, 1, 5; 15, 2, 5. —Hence, also of any thing fixed, resolved, or determined upon:

    si mihi non animo fixum immotumque sederet, Ne cui, etc.,

    Verg. A. 4, 15; cf.:

    idque pio sedet Aeneae,

    id. ib. 5, 418:

    bellum,

    Flor. 2, 15, 4:

    consilium fugae,

    id. 2, 18, 14:

    haec,

    Sil. 15, 352. —With a subject-clause:

    tunc sedet Ferre iter impavidum,

    Stat. Th. 1, 324:

    vacuo petere omina caelo,

    id. ib. 3, 459:

    Aegaei scopulos habitare profundi,

    Val. Fl. 2, 383.

    Lewis & Short latin dictionary > sedeo

  • 7 ibi

    ĭbĭ̄, adv. [from the pronom. root I, is, with dat. ending as in tibi, sibi, in loc. sense as in ubi; cf. Sanscr. suffix bhjam; Corss. Ausspr. 1, 169], in that place, there, = entautha (cf. istic).
    I.
    Lit., in space:

    ibi cenavi atque ibi quievi in navi noctem perpetem,

    Plaut. Am. 2, 2, 100;

    tandem abii ad praetorem. Ibi vix requievi,

    id. Capt. 2, 2, 6: nempe in foro? De. Ibi, id. As. 1, 1, 104:

    in Asiam hinc abii, atque ibi, etc.,

    Ter. Heaut. 1, 1, 59:

    Demaratus fugit Tarquinios Corintho et ibi suas fortunas constituit,

    Cic. Tusc. 5, 37, 109; Ov. M. 1, 316:

    aedificabat in summa Velia: ibi alto atque munito loco arcem inexpugnabilem fore,

    Liv. 2, 7, 6:

    erit haec differentia inter hoc edictum et superius, quod ibi de eo damno praetor loquitur, etc.,

    Dig. 47, 8, 4, § 6:

    musca est meus pater... nec sacrum nec tam profanum quicquamst, quin ibi ilico adsit,

    Plaut. Merc. 2, 3, 27:

    ut illa, quae dicimus, non domo attulisse, sed ibi protinus sumpsisse videamur,

    there, on the spot, Quint. 11, 2, 46; 4, 1, 54; 12, 9, 19:

    in eo flumine pons erat. Ibi praesidium ponit,

    Caes. B. C. 1, 47.—In common speech, sometimes pleonastic, with the name of a place:

    in medio propter canalem, ibi ostentatores meri,

    Plaut. Curc. 4, 1, 15; 19; 22; id. Cist. 1, 1, 18; cf.:

    illic ibi demum'st locus, ubi, etc.,

    id. Capt. 5, 4, 3.—With corresp. relative adverbs, ubi, unde, etc.:

    nam ubi tu profusus, ibi ego me pervelim sepultam,

    Plaut. Curc. 1, 2, 7:

    nemo est, quin ubivis quam ibi, ubi est, esse malit,

    Cic. Fam. 6, 1, 1; cf.:

    ibi esse, ubi, etc.,

    id. ib. 1, 10:

    ubi tyrannus est, ibi... dicendum est plane nullam esse rem publicam,

    id. Rep. 3, 31:

    multa intelleges meliora apud nos multo esse facta quam ibi fuissent, unde huc translata essent,

    id. ib. 2, 16.—So with quo loco, etc.:

    quo loco maxime umor intus perseverabit, ibi pus proximum erit,

    Cels. 8, 9; cf.:

    quacumque equo invectus est, ibi haud secus quam pestifero sidere icti pavebant,

    Liv. 8, 9, 12:

    quo descenderant, ibi processerunt longe,

    Varr. R. R. 2, 1, 5.—With gen.:

    ibi loci terrarum orbe portis discluso,

    Plin. 6, 11, 12, § 30.—Post-class. of vessels, etc., therein (= in eis):

    qui sciens vasa vitiosa commodavit, si ibi infusum vinum est, etc.,

    Dig. 13, 6, 18, § 3.—Post-class. and very rarely with verbs of motion (for eo):

    et cum ibi venerimus,

    there, thither, Dig. 1, 2, 1 fin.; cf. ibidem.—
    II.
    Transf.
    A.
    Of time, then, thereupon (mostly ante - class. and poet., but freq. in Liv.):

    invocat deos inmortales: ibi continuo contonat Sonitu maxumo, etc.,

    Plaut. Am. 5, 1, 41 sq.; cf.:

    ubi... ibi,

    ib. 11:

    postquam... ibi,

    ib. v. 39 sq.:

    ter conatus ibi collo dare bracchia circum,

    Verg. A. 2, 792:

    ibi infit, etc.,

    Liv. 3, 71, 6:

    nec moram ullam, quin ducat, dari: Ibi demum ita aegre tulit, ut, etc.,

    then for the first time, Ter. Hec. 1, 2, 53: ibi postquam laborare aciem Calpurnius vidit, Liv. 39, 31, 4.—With cum:

    ibi cum alii mores et instituta eorum eluderent,

    Liv. 40, 5, 7:

    ibi cum de re publica retulisset,

    id. 22, 1, 4.—With corresp. ubi:

    ille ubi miser famelicus videt, me tam facile victum quaerere, ibi homo coepit me obsecrare, etc.,

    Ter. Eun. 2, 2, 30:

    non voco (te patrem): Ubi voles pater esse, ibi esto,

    Plaut. Ep. 4, 2, 25.—Pleonastically with tum:

    tum ibi nescio quis me arripit,

    Plaut. Curc. 5, 2, 47: ibi tum derepente ex alto in altum despexit mare, Enn. ap. Non. 518, 6 (Trag. Rel. v. 352 Vahl.):

    cum Aebutius Caecinae malum minaretur, ibi tum Caecinam postulasse, etc.,

    Cic. Caecin. 10, 27; cf.:

    ibi nunc (colloq.),

    Plaut. Am. prol. 135; id. Curc. 3, 68.—
    B.
    Of other relations, there, in that matter, on that occasion, in that condition (class.): nolite ibi nimiam spem habere, Cato ap. Gell. 13, 17, 1:

    numquid ego ibi peccavi?

    Plaut. Ep. 4, 2, 23:

    at pol ego ibi sum, esse ubi miserum hominem decet,

    id. Bacch. 5, 1, 21:

    si quid est, quod ad testes reservet, ibi nos quoque paratiores reperiet,

    Cic. Rosc. Am. 29, 82:

    ibi fortunae veniam damus,

    in that case, Juv. 11, 176:

    huic ab adulescentia bella intestina, caedes, rapinae, discordia civilis grata fuere, ibique juventutem suam exercuit,

    in these things, Sall. C. 5, 2; Quint. 2, 2, 12:

    non poterat ibi esse quaestio,

    id. 7, 1, 5:

    subsensi illos ibi esse et id agere inter se clanculum,

    to be at it, busy about it, Ter. Heaut. 3, 1, 63:

    ibi esse,

    id. ib. 5, 2, 30; cf.:

    cecinere vates, cujus civitatis eam civis Dianae immolasset, ibi fore imperium,

    i. e. in that state, Liv. 1, 45, 5:

    ibi imperium fore, unde victoria fuerit,

    id. 1, 24, 2:

    et interdum in sanctionibus adicitur, ut qui ibi aliquid commisit, capite puniatur, i. e. in his sanctionibus,

    Dig. 1, 8, 9, § 3.—
    2.
    Of persons, in or with him or her (very rare): duxi uxorem;

    quam ibi miseriam vidi!

    Ter. Ad. 5, 4, 13 (cf.: ibi inquit, quasi uxor locus sit, Don. ad loc.); cf.:

    nil ibi majorum respectus,

    Juv. 8, 64.—
    3.
    Esp., law t. t.: tunc ibi, then and there, in the state of affairs then existing:

    de eo, quaque ille tunc ibi habuit, tantummodo, intra annum... judicium dabo,

    Dig. 43, 16, 1 praef.; cf.: ibi autem ait praetor, ut ne quis et quae illic non habuit, complectatur, ib. § 37 sq.

    Lewis & Short latin dictionary > ibi

  • 8 ciner

    cĭnis, ĕris, m. (in sing. fem., Lucr. 4, 926; Cat. 68, 90; 101, 4; Caesar, acc. to Non. p. 198, 11; Calvus ap. Non. l. l. and ap. Charis; p. 78 p; App. M. 9, 12, p. 222; Scrib. c. 226; 230; 232; 245, Ser. c. 44; Aus. Parent 27, 3; Inscr. Orell 4479; cf. Neue, Formenl. 1, p. 657; access. form: hoc cĭnus, Gloss. Labb.;

    Sicul. Flacc. p. 140, 17,

    Agrim. p. 308, 3; p. 308, 5; cf. Lachm. ad Lucr 2, p. 190, and a nom. cĭ-ner is mentioned by Prisc. 5, p. 688: 6, p. 707) [kindr with konis; cf. also naucus], ashes,
    I.
    In gen. (while favilla is usually the ashes that is light like dust, or is still glowing; cf.:

    corporis favillam ab reliquo separant cinere,

    Plin. 19, 1, 4, § 19: cinis e [p. 333] favillā et carbonibus ad calfaciendum triclinium illatis exstinctus et jam diu frigidus exarsit repente, Suet. Tib. 74), Lucr. 1, 872; cf. id. 1, 890, and 4, 927; Cato ap. Charis. p. 78 P.; Suet. Tib. 74; Col. 2, 15, 6; 11, 3, 28; 12, 22, 1; Hor. C. 4, 13, 28.—
    B.
    From the use of ashes for scouring vessels, the proverb is derived:

    hujus sermo haut cinerem quaeritat,

    Plaut. Mil. 4, 2, 10. —
    II.
    Esp.
    A.
    The ashes of a corpse that is burned; so very freq. in both numbers; in plur. esp. freq. in the poets and postAug. prose.
    (α).
    In sing.:

    cur hunc dolorem cineri ejus atque ossibus inussisti?

    Cic. Verr. 2, 1, 44, § 113:

    ex tuā calamitate cinere atque ossibus filii sui solacium reportare,

    id. ib. 2, 5, 49, §

    128: dare poenas cineri atque ossibus clarissimi viri,

    id. Phil. 13, 10, 22:

    obsecravit per fratris sui mortui cinerem,

    id. Quint. 31, 97 (cf. in plur.:

    jura per patroni tui cineres,

    Quint. 9, 2, 95); Cat. 101, 4; Tib. 1, 3, 7; Verg. A. 3, 303; 4, 623; 10, 828; 11, 211; Hor. Epod. 17, 33; Ov. M. 7, 521; 12, 615; Sil. 8, 129.— Poet. for death, or the person after death:

    Troja virūm et virtutum omnium acerba cinis,

    Cat. 68, 90:

    et cedo invidiae, dummodo absolvar cinis,

    i. e. after my death, Phaedr. 3, 9, 4:

    et mea cum mutuo fata querar cinere,

    Tib. 2, 6, 34:

    nunc non cinis ille poëtae Felix?

    Pers. 1, 36: post cinerem ( after burning the corpse) cineres haustos ad pectora pressant, Ov. M. 8, 538.—Figuratively:

    cineri nunc medicina datur,

    i. e. when it is too late, Prop. 2 (3), 14, 16.—
    (β).
    In plur., Cat. 68, 98; Verg. A. 5, 55:

    expedit matris cineres opertos Fallere,

    Hor. C. 2, 8, 9; id. A. P. 471; Ov. M. 13, 426; Suet, Calig. 15; Quint. 7, 9, 5; 9, 2, 95; Inscr. Orell. 4834 al.—
    B.
    The ruins of a city laid waste and reduced to ashes:

    cineres patriae,

    Verg. A. 10, 59:

    patriae cinis,

    Auct. Her. 4, 8, 12; cf. Ov. M. 2, 216.—
    C.
    Trop., an emblem of destruction, ruin, annihilation:

    si argentum'st, omne id ut fiat cinis,

    Plaut. Rud. 4, 7, 31:

    quicquid erat nactus praedae majoris, ubi omne Verterat in fumum et cinerem,

    i. e. had consumed, spent, Hor. Ep. 1, 15, 39; cf. Tib. 1, 9, 12; Ov. Tr. 5, 12, 68.

    Lewis & Short latin dictionary > ciner

  • 9 cinis

    cĭnis, ĕris, m. (in sing. fem., Lucr. 4, 926; Cat. 68, 90; 101, 4; Caesar, acc. to Non. p. 198, 11; Calvus ap. Non. l. l. and ap. Charis; p. 78 p; App. M. 9, 12, p. 222; Scrib. c. 226; 230; 232; 245, Ser. c. 44; Aus. Parent 27, 3; Inscr. Orell 4479; cf. Neue, Formenl. 1, p. 657; access. form: hoc cĭnus, Gloss. Labb.;

    Sicul. Flacc. p. 140, 17,

    Agrim. p. 308, 3; p. 308, 5; cf. Lachm. ad Lucr 2, p. 190, and a nom. cĭ-ner is mentioned by Prisc. 5, p. 688: 6, p. 707) [kindr with konis; cf. also naucus], ashes,
    I.
    In gen. (while favilla is usually the ashes that is light like dust, or is still glowing; cf.:

    corporis favillam ab reliquo separant cinere,

    Plin. 19, 1, 4, § 19: cinis e [p. 333] favillā et carbonibus ad calfaciendum triclinium illatis exstinctus et jam diu frigidus exarsit repente, Suet. Tib. 74), Lucr. 1, 872; cf. id. 1, 890, and 4, 927; Cato ap. Charis. p. 78 P.; Suet. Tib. 74; Col. 2, 15, 6; 11, 3, 28; 12, 22, 1; Hor. C. 4, 13, 28.—
    B.
    From the use of ashes for scouring vessels, the proverb is derived:

    hujus sermo haut cinerem quaeritat,

    Plaut. Mil. 4, 2, 10. —
    II.
    Esp.
    A.
    The ashes of a corpse that is burned; so very freq. in both numbers; in plur. esp. freq. in the poets and postAug. prose.
    (α).
    In sing.:

    cur hunc dolorem cineri ejus atque ossibus inussisti?

    Cic. Verr. 2, 1, 44, § 113:

    ex tuā calamitate cinere atque ossibus filii sui solacium reportare,

    id. ib. 2, 5, 49, §

    128: dare poenas cineri atque ossibus clarissimi viri,

    id. Phil. 13, 10, 22:

    obsecravit per fratris sui mortui cinerem,

    id. Quint. 31, 97 (cf. in plur.:

    jura per patroni tui cineres,

    Quint. 9, 2, 95); Cat. 101, 4; Tib. 1, 3, 7; Verg. A. 3, 303; 4, 623; 10, 828; 11, 211; Hor. Epod. 17, 33; Ov. M. 7, 521; 12, 615; Sil. 8, 129.— Poet. for death, or the person after death:

    Troja virūm et virtutum omnium acerba cinis,

    Cat. 68, 90:

    et cedo invidiae, dummodo absolvar cinis,

    i. e. after my death, Phaedr. 3, 9, 4:

    et mea cum mutuo fata querar cinere,

    Tib. 2, 6, 34:

    nunc non cinis ille poëtae Felix?

    Pers. 1, 36: post cinerem ( after burning the corpse) cineres haustos ad pectora pressant, Ov. M. 8, 538.—Figuratively:

    cineri nunc medicina datur,

    i. e. when it is too late, Prop. 2 (3), 14, 16.—
    (β).
    In plur., Cat. 68, 98; Verg. A. 5, 55:

    expedit matris cineres opertos Fallere,

    Hor. C. 2, 8, 9; id. A. P. 471; Ov. M. 13, 426; Suet, Calig. 15; Quint. 7, 9, 5; 9, 2, 95; Inscr. Orell. 4834 al.—
    B.
    The ruins of a city laid waste and reduced to ashes:

    cineres patriae,

    Verg. A. 10, 59:

    patriae cinis,

    Auct. Her. 4, 8, 12; cf. Ov. M. 2, 216.—
    C.
    Trop., an emblem of destruction, ruin, annihilation:

    si argentum'st, omne id ut fiat cinis,

    Plaut. Rud. 4, 7, 31:

    quicquid erat nactus praedae majoris, ubi omne Verterat in fumum et cinerem,

    i. e. had consumed, spent, Hor. Ep. 1, 15, 39; cf. Tib. 1, 9, 12; Ov. Tr. 5, 12, 68.

    Lewis & Short latin dictionary > cinis

  • 10 cinus

    cĭnis, ĕris, m. (in sing. fem., Lucr. 4, 926; Cat. 68, 90; 101, 4; Caesar, acc. to Non. p. 198, 11; Calvus ap. Non. l. l. and ap. Charis; p. 78 p; App. M. 9, 12, p. 222; Scrib. c. 226; 230; 232; 245, Ser. c. 44; Aus. Parent 27, 3; Inscr. Orell 4479; cf. Neue, Formenl. 1, p. 657; access. form: hoc cĭnus, Gloss. Labb.;

    Sicul. Flacc. p. 140, 17,

    Agrim. p. 308, 3; p. 308, 5; cf. Lachm. ad Lucr 2, p. 190, and a nom. cĭ-ner is mentioned by Prisc. 5, p. 688: 6, p. 707) [kindr with konis; cf. also naucus], ashes,
    I.
    In gen. (while favilla is usually the ashes that is light like dust, or is still glowing; cf.:

    corporis favillam ab reliquo separant cinere,

    Plin. 19, 1, 4, § 19: cinis e [p. 333] favillā et carbonibus ad calfaciendum triclinium illatis exstinctus et jam diu frigidus exarsit repente, Suet. Tib. 74), Lucr. 1, 872; cf. id. 1, 890, and 4, 927; Cato ap. Charis. p. 78 P.; Suet. Tib. 74; Col. 2, 15, 6; 11, 3, 28; 12, 22, 1; Hor. C. 4, 13, 28.—
    B.
    From the use of ashes for scouring vessels, the proverb is derived:

    hujus sermo haut cinerem quaeritat,

    Plaut. Mil. 4, 2, 10. —
    II.
    Esp.
    A.
    The ashes of a corpse that is burned; so very freq. in both numbers; in plur. esp. freq. in the poets and postAug. prose.
    (α).
    In sing.:

    cur hunc dolorem cineri ejus atque ossibus inussisti?

    Cic. Verr. 2, 1, 44, § 113:

    ex tuā calamitate cinere atque ossibus filii sui solacium reportare,

    id. ib. 2, 5, 49, §

    128: dare poenas cineri atque ossibus clarissimi viri,

    id. Phil. 13, 10, 22:

    obsecravit per fratris sui mortui cinerem,

    id. Quint. 31, 97 (cf. in plur.:

    jura per patroni tui cineres,

    Quint. 9, 2, 95); Cat. 101, 4; Tib. 1, 3, 7; Verg. A. 3, 303; 4, 623; 10, 828; 11, 211; Hor. Epod. 17, 33; Ov. M. 7, 521; 12, 615; Sil. 8, 129.— Poet. for death, or the person after death:

    Troja virūm et virtutum omnium acerba cinis,

    Cat. 68, 90:

    et cedo invidiae, dummodo absolvar cinis,

    i. e. after my death, Phaedr. 3, 9, 4:

    et mea cum mutuo fata querar cinere,

    Tib. 2, 6, 34:

    nunc non cinis ille poëtae Felix?

    Pers. 1, 36: post cinerem ( after burning the corpse) cineres haustos ad pectora pressant, Ov. M. 8, 538.—Figuratively:

    cineri nunc medicina datur,

    i. e. when it is too late, Prop. 2 (3), 14, 16.—
    (β).
    In plur., Cat. 68, 98; Verg. A. 5, 55:

    expedit matris cineres opertos Fallere,

    Hor. C. 2, 8, 9; id. A. P. 471; Ov. M. 13, 426; Suet, Calig. 15; Quint. 7, 9, 5; 9, 2, 95; Inscr. Orell. 4834 al.—
    B.
    The ruins of a city laid waste and reduced to ashes:

    cineres patriae,

    Verg. A. 10, 59:

    patriae cinis,

    Auct. Her. 4, 8, 12; cf. Ov. M. 2, 216.—
    C.
    Trop., an emblem of destruction, ruin, annihilation:

    si argentum'st, omne id ut fiat cinis,

    Plaut. Rud. 4, 7, 31:

    quicquid erat nactus praedae majoris, ubi omne Verterat in fumum et cinerem,

    i. e. had consumed, spent, Hor. Ep. 1, 15, 39; cf. Tib. 1, 9, 12; Ov. Tr. 5, 12, 68.

    Lewis & Short latin dictionary > cinus

  • 11 finis

    fīnis, is (abl. regularly fine;

    fini,

    Lucr. 1, 978;

    also fine,

    ib. 976;

    and adverb. fini, ea fini, qua fini,

    Cato, R. R. 21, 3; 28, 2; 154; Gell. 1, 3, 30; 7, 3, 29; Dig. 16, 2, 19), m. (f. mostly ante- and post-class. and poet., and only in sing., Att., Caecil., Varr., Sisenn. ap. Non. 205, 6 sq.; Lucr. 1, 107; 551; 555; 561 sq.; cf. Lachm. p. 43; Verg. A. 2, 554; 5, 328; 384; 12, 793 al.;

    rarely in class. prose,

    Cic. Leg. 2, 22, 55; id. Fam. 12, 1, 1; id. Att. 9, 10, 4; Liv. 4, 2, 4 Weissenb. ad loc.; 9, 26, 9; 22, 57, 5; Plin. 30, 10, 24, § 82; 33, 1, 1, § 3; 33, 6, 31, § 98 al.; plur. f. only Varr. L. L. 5, 1, 13; v. Neue, Formenl. 1, 703) [for fidnis, root bhid-, fid-, v. findo; for the suffix, cf.: pa-nis, ig-nis, etc.], a boundary, limit, border, = terminus, horos.
    I.
    Lit.:

    accessit propius et jam ingrediens intra finem ejus loci, quem oleae terminabant, etc.,

    Cic. Caecin. 8, 22:

    fere ad extremum finem provinciae Galliae,

    Liv. 40, 16, 5; cf. id. 33, 37, 6:

    Philaenōn arae, quem locum Aegyptum vorsus finem imperii habuere Carthaginienses,

    Sall. J. 19, 3:

    quem ad finem porrecta ac loca aperta pertinebant, cedentes (hostes) insequi,

    as far as, Caes. B. G. 2, 19, 5:

    quibus venientibus ad finem legatio Veientium obviam fuit,

    Liv. 4, 58, 1; cf.:

    nulla legatio ad finem praesto fuerat,

    id. 38, 15, 10; 10, 35, 1:

    haud procul Argivorum fine positis castris,

    id. 28, 5, 5; cf. id. 35, 27, 9 Drak.—In plur.:

    vicini nostri hic ambigunt de finibus,

    Ter. Heaut. 3, 1, 93:

    nec Mamilia lege singuli, sed ex his tres arbitri fines regemus,

    Cic. Leg. 1, 21, 55 (v. rego, I. B.):

    in finibus Lycaoniae, mihi litterae redditae sunt,

    id. Fam. 15, 1, 2: Q. Fabius Labeo arbiter Nolanis et Neapolitanis de finibus a senatu datus... fines [p. 752] terminare, id. Off. 1, 10, 33; cf.:

    SEX. ATILIVS INTER ATESTINOS ET VEICETINOS FINIS TERMINOSQVE STATVI IVSIT,

    Inscr. Orell. 3110:

    fines proferre, propagare,

    Cic. Rep. 3, 12; id. Mur. 9, 22:

    inter eos fines, quos feci,

    Liv. 1, 18, 9:

    atque hominum finem Gades Calpenque secutus,

    Sil. 1, 141.—
    B.
    Transf.
    1.
    In plur., borders, and hence territory, land, country enclosed within boundaries:

    propere de finibus suis exercitus deducerent,

    Plaut. Am. 1, 1, 60:

    per agrum Sequanorum iter in Santonum fines facere, qui non longe a Tolosatium finibus absunt,

    Caes. B. G. 1, 10, 1; cf.:

    si suas copias Aedui in fines Bellovacorum introduxerint,

    id. ib. 2, 5, 3:

    civitatum fines incolere,

    Cic. Q. Fr. 1, 1, 8:

    ego his finibus ejectus sum, quos, etc.,

    Sall. J. 14, 8:

    neque flumen neque mons erat, qui fines eorum discerneret,

    id. ib. 79, 3:

    Multum interest, alienos populare fines an tuos uri exscindive videas,

    Liv. 28, 44, 2:

    veteres nullum animal sacrum in finibus suis esse patiebantur, sed abigebant ad fines deorum, quibus sacrum esset,

    where these gods were worshipped, Macr. S. 3, 7, 6.—
    2.
    Fine or fini alicujus rei, up to, as far as, a certain point (very rare):

    matresfamiliae de muro pectoris fine prominentes passis manibus obtestabantur Romanos, ut, etc.,

    Caes. B. G. 7, 47, 5 Oud. N. cr. (al. pectore nudo); so,

    fine inguinum ingrediuntur mare,

    Sall. H. Fragm. 3, 38 Gerl. (in Arus. Mess. p. 231 ed. Lind.):

    fine genūs vestem ritu succincta Dianae,

    Ov. M. 10, 536:

    per mare umbilici fine ingressi, Auct. B. Afr. 85, 1: amphoras nolito implere nimium ansarum infimarum fini,

    Cato, R. R. 113, 2: Asiam orientis fine a Macedonibus perdomitam, Justin. 30, 4.
    II.
    Trop., a limit, bound:

    Crassus mihi visus est oratoris facultatem non illius artis terminis, sed ingenii sui finibus, immensis paene, describere,

    Cic. de Or. 1, 49, 214; cf.:

    certos mihi fines terminosque constituam, extra quos egredi non possim,

    id. Quint. 10, 35:

    finem et modum transire,

    to go beyond all bounds and measure, id. Off. 1, 29, 102; cf.:

    transcendere fines Juris,

    Lucr. 3, 60:

    modum aliquem et finem orationi facere,

    Cic. Verr. 2, 2, 48, § 118:

    est modus in rebus, sunt certi denique fines, Quos ultraque citraque nequit consistere rectum,

    Hor. S. 1, 1, 106:

    intra Naturae fines vivere,

    id. ib. 50:

    (dixit) mulierem quinque pueros enixam... eumque esse finem multijugae hominum partionis,

    Gell. 10, 2, 1:

    consulta, quibus sedecim stipendiorum finem expresserant,

    term, limit, Tac. A. 1, 78:

    his finibus luxuriam coercere,

    Gell. 2, 24, 15.—Hence, the starting-point in a race:

    Inde, ubi clara dedit sonitum tuba, finibus omnes Prosiluere suis (of vessels),

    Verg. A. 5, 139.—
    B.
    Transf., like telos.
    1.
    An end:

    in hoc (aequo judicio) uno denique falsae infamiae finis aliquis atque exitus reperiatur,

    Cic. Clu. 3, 7:

    dicendi finem facere,

    id. Sest. 65, 136; cf.:

    si placet, in hunc diem hactenus... finem disputandi facere,

    id. Rep. 2, 44 fin.:

    scribendi,

    id. de Or. 2, 55, 224:

    maledictis,

    Ter. Heaut. prol. 34:

    injuriis,

    Caes. B. G. 1, 33, 1:

    vitae finem afferre alicui,

    Cic. Phil. 6, 1, 2; cf.:

    quando finem habet motus, vivendi finem habeat necesse est,

    id. Rep. 6, 25:

    finem judiciariae controversiae constituere,

    id. Verr. 2, 1, 2, § 5:

    oratio lecta ad eum finem, quem, etc.,

    as far as, id. de Or. 1, 34, 154:

    ludus repertus, et longorum operum finis,

    Hor. A. P. 406:

    imperium sine fine,

    everlasting, Verg. A. 1, 279:

    pigetque actorum sine fine mihi,

    Ov. M. 2, 387:

    poscens sine fine oscula,

    id. ib. 4, 334 al.—Adverb.: ad eum finem, until that:

    amor bestiarum in educandis custodiendisque iis, quae procreaverunt, usque ad eum finem, dum possint se ipsa defendere,

    Cic. N. D. 2, 51, 129:

    mansit in condicione usque ad eum finem, dum judices rejecti sunt,

    id. Verr. 1, 6, 16: quem ad finem, till when? how long? quamdiu furor iste tuus eludet? quem ad finem sese effrenata jactabit audacia? id. Cat. 1, 1, 1:

    piratam vivum tenuisti: quem ad finem? dum cum imperio fuisti,

    id. Verr. 2, 5, 29, § 75; id. Mur. 5, 11; id. Fam. 9, 26, 1; cf.: Lu. Sequere... In. Sequor:

    sed finem fore quem dicam nescio (i. e. sequendi),

    Plaut. Trin. prol. 2.—
    b.
    In partic.
    (α).
    The end of life, latter end, death (not till after the Aug. per.):

    comperit invidiam supremo fine domari,

    i. e. after death, Hor. Ep. 2, 11, 12: tu ne quaesieris, quem mihi, quem tibi Finem di dederint, id. C. 1, 11, 2:

    nec quicquam jam de fine, si fata poscerent, recusans,

    Vell. 2, 123, 2; Sen. Ep. 30, 3; Val. Max. 3, 3, 4 ext.:

    septem a Neronis fine menses sunt,

    Tac. H. 1, 37:

    Augusti,

    id. A. 1, 4; 1, 16; 2, 39:

    voluntarius,

    id. ib. 4, 19; 15, 63 et saep.—
    (β).
    The end, extremity of an ascending series, i. e. the highest point, greatest degree, summit: sentis credo, me jam diu, quod telos Graeci dicunt, id dicere tum extremum, tum ultimum, tum summum:

    licebit etiam finem pro extremo aut ultimo dicere,

    Cic. Fin. 3, 7, 26; cf. id. ib. 1, 4, 11; and:

    ad finem bonorum, quo referuntur et cujus causa sunt facienda omnia,

    the chief good, id. Leg. 1, 20, 52:

    fines bonorum et malorum,

    id. Fin. 1, 17, 55; hence the title of Cicero's treatise De Finibus, analog. to the Gr. peri telôn; cf. id. Att. 13, 21, 4, with ib. 19, 4:

    honorum populi finis est consulatus,

    id. Planc. 25, 60:

    quemque sperandi sibi, eundem bene dicendi finem proponerent,

    id. Tusc. 2, 1, 3:

    duodecim tabulae, finis aequi juris,

    Tac. A. 3, 27. —
    (γ).
    An end, purpose, aim, object (but an end subjectively regarded, as an intention, or design, is propositum, consilium, mens, etc.):

    omnes artes habere finem aliquem propositum, ad quem tendunt,

    Quint. 2, 17, 22:

    laudis et gloriae,

    id. 8, 3, 11:

    domus finis est usus,

    Cic. Off. 1, 39, 138:

    officium ejus facultatis videtur esse, dicere apposite ad persuasionem: finis, persuadere dictione,

    id. Inv. 1, 5, 6; cf. id. ib. 2, 51, 156; id. Part. Or. 4, 11; id. de Or. 1, 42, 188; 2, 34, 145; Quint. 2, 15, 6:

    quem finem vel quid summum et ultimum habeat rhetorice,

    id. ib. 38:

    volgaris liberalitas referenda est ad illum Ennii finem, Nihilo minus ipsi lucet, etc.,

    Cic. Off. 1, 16, 52:

    ad finem vitae,

    Quint. 2, 17, 41:

    medicinae,

    id. ib. 25; 2, 21, 3.—
    (δ).
    An intention, design, end in view (very rare; cf. g supra):

    quod ad eum finem memoravimus, ut, etc.,

    Tac. A. 14, 64.—
    2.
    In rhet. lang., i. q. finitio and definitio, qs. an explanatory limiting, a definition, explanation (perh. not in Cic., but repeatedly in Quint.):

    dicuntur argumenta ex finitione seu fine,

    Quint. 5, 10, 54:

    est frequentissimus finis, rhetoricen esse vim persuadendi,

    id. 2, 15, 3; id. ib. 11 sq.; 4, 4, 3 Spald. N. cr.
    3.
    In the later jurid. Lat., a measure, amount:

    placuit, ut fructus hypothecarum usuris compensaret, fini legitimae usurae,

    Dig. 20, 1, 1:

    finem pretii, deminuere vel excedere,

    ib. 21, 2, 66:

    ad finem peculii legata praestare,

    ib. 49, 17, 17.

    Lewis & Short latin dictionary > finis

  • 12 hippagogi

    hippăgōgi, ōrum (Gr. acc.-gūs, v. infra), f., = hippagôgoi, vessels for transporting horses, cavalry-transports:

    quinque et triginta naves, quas hippagogus vocant, ab Elea profectae, cum equitibus Gallis equisque,

    Liv. 44, 28, 7; cf. hippagines and hippegus.

    Lewis & Short latin dictionary > hippagogi

  • 13 pilentum

    pīlentum, i, n., an easy chariot or carriage, used by the Roman ladies, and in which the vessels, etc., for sacred rites were carried (cf. petorrita):

    pilentis et carpentis per urbem vehi matronis concessum est, quod, cum aurum non reperiretur, ex voto, quod Camillus voverat Apollini Delphico, contulerunt,

    Fest. p. 245 Müll.; cf. Liv. 5, 25:

    castae ducebant sacra per urbem Pilentis matres in mollibus,

    Verg. A. 8, 666; Hor. Ep. 2, 1, 192.

    Lewis & Short latin dictionary > pilentum

  • 14 sacer

    săcer, sā̆cra, sā̆crum (ante-class. collat. form sacer, sacris, sacre; plur.:

    sacres porci,

    Plaut. Men. 2, 2, 16; id. Rud. 4, 6, 4; Varr. R. R. 2, 1, 20; 4, 16; sing. acc.: sacrem porcum, Fest. s. h. v. p. 318 Müll.), adj. [root sa-; Gr. saos, sôos, safe; whence Lat. sānus], dedicated or consecrated to a divinity, holy, sacred, = hieros (cf.: sanctus, augustus): Gallus Aelius ait, sacrum esse quocumque modo atque instituto civitatis consecratum sit, sive aedis, sive ara, sive signum, sive locus, sive pecunia, sive quid aliud quod dis dedicatum atque consecratum sit, Fest. s. v. sacer mons, p. 318 Müll.; cf.:

    quicquid destinatum est diis, sacrum vocatur,

    Macr. S. 3, 7:

    sacrae (res) sunt quae diis superis consecratae sunt: religiosae quae diis manibus relictae sunt,

    Gai. Inst. 2, 3.
    I.
    In gen.
    (α).
    Absol.:

    quicquam (opp. profanum),

    Plaut. Merc. 2, 3, 27; id. Trin. 2, 2, 8; cf.:

    aedificiis omnibus, publicis privatis sacris profanis, sic pepercit, etc.,

    Cic. Verr. 2, 4, 54, § 129; so,

    locus sacer et profanus,

    id. Inv. 1, 26, 38; Auct. Her. 2, 4, 7; Quint. 5, 10, 38:

    miscebis sacra profanis,

    Hor. Ep. 1, 16, 54; id. A. P. 397; Nep. Them. 6, 5; Sall. C. 11, 6:

    villae signis et tabulis refertae partim publicis partim etiam sacris et religiosis,

    Cic. Leg. 3, 13, 31; so (with religiosus) id. Verr. 2, 4, 57, § 127; Suet. Tib. 61:

    mores autem rapere properant quā sacrum quā puplicum,

    Plaut. Trin. 4, 3, 37:

    (legum) genera sunt tria, sacri, publici, privati juris,

    Quint. 2, 4, 33; cf. in the sup.:

    deprecor hoc unum per jura sacerrima lecti,

    Ov. H. 9, 159:

    aedes,

    Plaut. Am. 4, 1, 5; Cic. Fam. 13, 11, 1; Quint. 4, 2, 8; Ov. M. 14, 315:

    lucus late sacer,

    Verg. A. 5, 761:

    arvum Martis,

    Ov. M. 7, 101:

    ara,

    Plaut. Aul. 4, 1, 20:

    aurum,

    Liv. 5, 50; cf.

    pecunia (opp. privata),

    Quint. 4, 2, 8:

    arma,

    Liv. 24, 21:

    tus,

    Ov. M. 14, 130:

    sanguis (of the sacrificial victim),

    Cat. 68, 75:

    ales (so called from its use in augury),

    Verg. A. 11, 721:

    luces (with profestae),

    Hor. C. 4, 15, 25; cf.

    dies (with religiosus),

    Suet. Tib. 61:

    tempus,

    Hor. C. S. 4:

    commissum,

    a crime against religion, Cic. Leg. 2, 9 et saep.— Poet.: vitis (as sacred to Bacchus), Enn. ap. Charis. p. 214 P. (Trag. v. 149 Vahl.); Hor. C. 1, 18, 1; so,

    laurus,

    id. ib. 3, 4, 18; Verg. A. 7, 60:

    robur,

    Ov. M. 8, 752:

    aqua,

    Hor. C. 1, 1, 22:

    fontes,

    Ov. M. 2, 464; Verg. E. 1, 53:

    focus,

    Hor. Epod. 2, 43:

    Tarentum,

    id. C. 1, 28, 29:

    fines,

    Sil. 3, 501; cf.

    montes (the Alps, because not to be ascended by men),

    id. 4, 70;

    vates (because dedicated to Apollo),

    Hor. C. 4, 9, 28; Tib. 2, 5, 113; cf.:

    sacer interpresque deorum Orpheus,

    Hor. A. P. 391;

    and (for sanctus) of the divinity itself: Vesta,

    Prop. 3, 4 (4, 3), 11; so,

    Cybebe,

    id. 3 (4), 22, 3 (but in Liv. 3, 19: ut sacrosancti habeantur, quibus ipsi dii neque sacri neque sancti sunt, so used only on account of the lusus verbb. with sacrosancti;

    v. the context).—Sacer Mons,

    a hill about three miles from Rome, beyond the Anio, and on the right of the Via Nomentana, to which the Roman people retired during their controversy with the Senate, Liv. 2, 32; 3, 52; Cic. Rep. 2, 37, 63; id. Brut. 14, 54:

    os sacrum, quod imum ventrem sustinet,

    Cael. Aur. Tard. 1, 4: Sacra Via, or ( poet.) Sacer Clivus, a street in Rome leading from the Forum to the Capitol, Cic. Planc. 7, 17; id. Att. 4, 3, 3; Hor. S. 1, 9, 1; id. C. 4, 2, 35; Mart. 1, 70, 5;

    v. also via, I. A. 2.: sacer morbus,

    the epilepsy, Cael. Aur. Tard. 1, 4:

    sacer lapis,

    a stone landmark, a mere-stone, Liv. 41, 13: os sacrum, anatom. t. t., = Gr. hieron osteon, the lowest bone of the spine, Cael. Aur. Tard. 1, 4, 24:

    litterae sacrae (eccl. Lat.),

    the Scriptures, Vulg. 2 Tim. 3, 15.—For its combinations with ignis, via, etc., v. those words.—
    (β).
    With gen. (class.):

    ego te sacram coronam surripuisse scio Jovis,

    Plaut. Men. 5, 5, 38; so,

    urna Veneris,

    id. Rud. 2, 5, 16 (for which:

    urna Veneria,

    id. ib. 2, 5, 18):

    Dianae celebris dies,

    Hor. C. 2, 12, 20:

    sepulcrum Batti veteris,

    Cat. 7, 6; cf. Plin. 8, 21, 31, § 76.—As a predicate: terra, ut focus domiciliorum, sacra deorum omnium est (a transl. of the Platon. Gê hiera pantôn theôn), Cic. Leg. 2, 18, 45:

    illa insula (sc. Delos) eorum deorum sacra putatur,

    id. Verr. 2, 1, 18, § 48.—
    (γ).
    With dat. (mostly poet. and in post-Aug. prose; cf.

    infra, II. A.): sacra Jovi quercus,

    Ov. M. 7, 623:

    esculus Jovi sacra,

    Plin. 16, 4, 5, § 11:

    Nymphis cervus,

    Ov. M. 10, 109:

    Cereri Polyphoetes (as a priest),

    Verg. A. 6, 484:

    pugionem templo Salutis detraxerat gestabatque velut magno operi sacrum,

    Tac. A. 15, 53:

    cupressus Diti sacra,

    Plin. 16, 33, 60, § 139:

    aesculus Jovi,

    id. 16, 4, 5, § 11.—As a predicate:

    Jani mensis, Qui sacer est imis Manibus,

    Ov. F. 2, 52, quercus antiqua, quae erat Marti sacra, Suet. Vesp. 5 (al. sacrata).—
    B.
    Transf., in gen., holy, sacred, awful, venerable (not till after the Aug. per., and very rare):

    silentium,

    Hor. C. 2, 13, 29:

    laedere amantes,

    Prop. 3, 16 (4, 15), 11:

    lingua (Ciceronis),

    Mart. 5, 69, 7:

    Maro,

    id. 8. 56, 3:

    quaedam patris memoria,

    Quint. 11, 1, 59:

    O sacer et magnus vatum labor,

    Luc. 9, 983:

    heu sacri vatum errores,

    Sil. 8, 100.—So used of the emperors;

    disapproved of by Tiberius: (Tiberius) alium dicentem sacras ejus occupationes verba mutare et pro sacris laboriosas dicere coëgit,

    Suet. Tib. 27.—But soon after Tiberius in general use:

    auris Caesaris,

    Mart. 7, 99, 4:

    sacri lateris custos,

    id. 6, 76, 1:

    apud aures sacras mentitus est,

    Amm. 28, 6, 26 (cf.:

    se Imperatori mentitum,

    id. 28, 6, 26, § 21); and hence, for ecclesiastical: domus, comitatus, scrinia, largitiones, etc., in the law books et saep.
    II.
    In partic., with a bad accessory signif., devoted to a divinity for destruction, forfeited; and absol., accursed, criminal, impious, wicked.
    (α).
    With dat.: si quisquam aliuta faxit, ipsos Jovi sacer esto, Lex Numae ap. Fest. p. 6 Müll.; cf.: ut caput ejus Jovi sacrum esset, an ancient plebiscitum ap. Liv. 3, 55, 7:

    non alienum videtur, de condicione eorum hominum referre, quos leges sacros esse certis diis jubent, quod, cum cetera sacra violari nefas sit, hominem sacrum jus fuerit occidi, etc.,

    Macr. S. 3, 7.—
    (β).
    Absol.: homo sacer is est, quem populus judicavit ob maleficium; neque fas est eum immolari; sed qui occidit, parricidii non damnatur. Nam lege tribuniciā primā cavetur: si quis eum, qui eo plebei scito sacer sit, occiderit, parricida ne sit. Ex quo quivis homo malus atque improbus sacer appellari solet, Fest. s. v. sacer mons, p. 318 Müll.: PATRONVS SI CLIENTI FRAVDEM FECERIT SACER ESTO, LEX XII. Tab. ap. Serv. Verg. A. 6, 609;

    in imitation: uter aedilis fuerit, etc.... is intestabilis et sacer esto,

    Hor. S. 2, 3, 181:

    eum, qui cuiquam nocuerit, sacrum sanciri,

    Liv. 3, 55.—
    B.
    Transf., in gen., accursed, execrable, detestable, horrible, infamous, etc. (only poet. and in post-Aug. prose).
    a.
    Of persons:

    ego sum malus, Ego sum sacer, scelestus,

    Plaut. Bacch. 4, 6, 14; Afran. ap. Non. 397, 22 (with malus); Lucil. ib. 397, 27.— Sup., Plaut. Most. 4, 2, 67:

    homo sacerrimus,

    id. Poen. prol. 90; id. Rud. 1, 2, 69; Turp. ap. Non. 397, 29 (with pessimus). —
    b.
    Of things: sacerrimum domicilium, Turp. ap. Non. 397, 30:

    di magni, horribilem et sacrum libellum,

    Cat. 14, 12:

    hircus alarum,

    id. 71, 1:

    auri fames,

    Verg. A. 3, 57 (for which:

    aurum fame,

    Plin. 33, 1, 3, § 6:

    venenum (Medeae),

    Val. Fl. 7, 165:

    nox,

    id. 8, 25:

    arma metu,

    id. 4, 185; cf.

    pavor,

    id. 1, 798:

    insania,

    Stat. Th. 10, 804:

    morbus,

    i. e. epilepsy, Cael. Aur. Tard. 1, 4.—With dat.:

    ut immerentis fluxit in terram Remi Sacer nepotibus cruor,

    Hor. Epod. 7, 20.— Comp. and adv. do not appear (as for the comp. v. Varr. L. L. 8, § 77 Müll.).—Hence, subst.: sā̆crum, i, n., something consecrated; a holy or sacred thing, a sacred vessel or utensil; a sanctuary, a temple; a religious act, a sacrifice, etc.; in plur. in gen., sacred rites, religious worship, religion (both of the State and of single races and families; and even of individuals; v. infra, b; class.; most freq. in plur.).
    A.
    Lit.
    (α).
    Sing.:

    sacrum sacrove commendatum qui cleperit rapsitque parricida esto,

    Cic. Leg. 2, 9, 22:

    ubi sacro manus sis admolitus,

    Plaut. As. 3, 2, 24:

    omne sacrum rapiente dextrā,

    Hor. C. 3, 3, 52:

    metuens velut contingere sacrum,

    id. S. 2, 3, 110:

    apud Cluacinae sacrum,

    Plaut. Curc. 4, 1, 10; Quint. 1, 4, 6:

    Minervae,

    Dict. Cret. 5, 12 fin.:

    theatrum veluti quoddam illius sacri templum vocabimus,

    Quint. 3, 8, 29: [p. 1611] quae (sacerdos Cereris) Graecum illud sacrum monstraret et faceret, Cic. Balb. 24, 55:

    sacrum Herculi facere,

    Liv. 1, 7:

    facere Junoni,

    Prop. 4 (5), 9, 43:

    facto per Magos sacro,

    Suet. Ner. 34:

    sollemne sacrum conficere,

    Flor. 1, 13, 16:

    ita se habet sacrum (Suovetaurilia),

    Quint. 1, 5, 67:

    arma lecta conici in acervum jussit consul sacrumque id Vulcano cremavit,

    Liv. 41, 12:

    sacrum piaculare fieri,

    id. 29, 19:

    sollemne Apollinis sacrum,

    Suet. Aug. 94; Ov. M. 12, 33:

    pyrā sacri sub imagine factā,

    id. ib. 14, 80:

    nec de lucernā fas est accendi sacrum,

    Phaedr. 4, 11, 13:

    neve initianto, nisi ut assolet, Cereri, Graeco sacro,

    according to the Grecian rites, Cic. Leg. 2, 9, 21; cf.:

    vetabo, qui Cereris sacrum Vulgarit arcanae,

    Hor. C. 3, 2, 26:

    morientibus operire (oculos) rursusque in rogo patefacere, Quiritium ritu sacrum est,

    Plin. 11, 37, 55, § 150:

    in sacro est,

    id. 18, 12, 30, § 118.—
    (β).
    Plur.: sacra deosque penates.. ex aedibus suis eripuisse dixit, sacred vessels or utensils, holy things, Cic. Verr. 2, 2, 5, § 13; cf. Liv. 5, 40:

    sacra omnia proferre, Auct. B. Alex. 32, 3: portabant canistris,

    Ov. M. 2, 713:

    Troïa,

    Tib. 2, 5, 40:

    velut qui Junonis sacra ferret,

    Hor. S. 1, 3, 11; cf.

    of the same,

    Verg. A. 2, 293; 2, 717 Heyne; Ov. F. 1, 527; id. H. 7, 80; 7, 158:

    cumque suis penetralia sacris,

    i. e. the images of the gods, Penates, id. M. 1, 287:

    jactata aequoribus sacra,

    Hor. C.4,4,54:

    pueri Sacra canunt,

    sacred songs, Verg. A. 2, 239; cf. Ov. Tr. 4, 10, 19:

    sacra ordine in mensā Penatium deorum Ponuntur,

    sacred gifts, offerings, Naev. B. Pun. 1, 11:

    neve ulla vitiorum sacra sollemnia obeunto,

    Cic. Leg. 2, 8, 19:

    sicut in sollemnibus sacris fieri consuevit,

    Sall. C. 22, 2:

    qui (Mercurius) sacris anniversariis coleretur,

    Cic. Verr. 2, 4, 39, § 84 (for which:

    sacrificiis anniversariis colebatur,

    id. ib. 2, 4, 57, §

    128: sacris e principum numero pontifices quinque praefecit,

    id. Rep. 2, 14, 26:

    (Romulus) sacra diis aliis Albano ritu, Graeco Herculi facit,

    Liv. 1, 7; cf.:

    sacra Jovi facturus erat,

    Ov. M. 3, 26:

    sacra Jovi Stygio Perficere,

    Verg. A. 4, 638:

    ipse (Numa) plurima sacra obibat,

    Liv. 1, 20:

    densi circumstant sacra ministri,

    Ov. M. 2, 717:

    arcana sacra,

    Hor. Epod. 5, 52; Ov. M. 10, 436:

    fera,

    id. ib. 13, 454:

    nefanda,

    id. ib. 10, 228:

    mystica,

    id. H. 2, 42:

    horrida,

    Sil. 3, 140:

    veneranda,

    id. 7, 382:

    casta,

    Stat. Achill. 1, 370.
    a.
    Divine worship or religion in gen.: publica sacra, quae publico sumptu pro populo fiunt, quaeque pro montibus, pagis, curiis, sacellis: at privata, quae pro singulis hominibus, familiis, gentibus fiunt, Fest. pp. 244 and 245 Müll.; Liv. 5, 52:

    quo foedere (Romulus) et Sabinos in civitatem ascivit, sacris communicatis,

    Cic. Rep. 2, 7, 13:

    quod per populum errari fas non erat propter religionem sacrorum,

    id. Agr. 2, 7, 18; so,

    religio sacrorum,

    id. Fl. 28, 69:

    sacra Cereris conficere,

    id. Balb. 24, 55; so,

    Cereris,

    Hor. S. 2, 8, 14 (cf. supra, a fin.):

    Eleusina,

    Suet. Claud. 23:

    Junonis,

    Hor. S. 1, 3, 11:

    Orphica,

    rites, solemnity, festival, Cic. N. D. 3, 23, 58:

    Bacchia,

    Ov. M. 3, 518:

    trieterica Bacchi,

    id. ib. 6, 587:

    Dianae,

    id. ib. 7, 94;

    15, 489: Isidis,

    Suet. Oth. 12 et saep.—
    b.
    The private religious rites of a gens, a family, etc. (observed by the Romans with the greatest care):

    sacra privata perpetua manento,

    Cic. Leg. 2, 9, 22; cf. id. ib. 2, 19, 47:

    an gentilicia sacra ne in bello quidem intermitti, publica sacra et Romanos deos etiam in pace deseri placet?

    Liv. 5, 52:

    ut ne morte patris familias sacrorum memoria occideret,

    Cic. Leg. 2, 19, 48:

    docebant (antiqui) tribus modis sacris adstringi,

    id. ib. 2, 20, 49:

    magnum est eadem habere monumenta majorum, eisdem uti sacris, sepulcra habere communia,

    id. Off. 1, 17, 55; cf.:

    ut qui natus sit, ignoret, cujus sanguinis, quorum sacrorum sit,

    Liv. 4,2:

    sacra interire illi (majores) noluerunt,

    Cic. Mur. 12, 27:

    sacrorum alienatio,

    id. Or. 42, 144 (v. alienatio); cf. sing.:

    sacrum familiare,

    Macr. S. 1, 16:

    nuptialia,

    marriage solemnities, Quint. 1, 7, 28;

    called also jugalia,

    Ov. M. 7, 700; cf. respecting the sacra privata of the Romans, Savigny, in his Zeitschr. 2, p. 397 sq.—
    c.
    Poet., poems (as sacred to the Muses):

    mihi jam puero caelestia sacra placebant, Inque suum furtim Musa trahebat opus,

    Ov. Tr. 4, 10, 19:

    vatum,

    Pers. prol. 7:

    Maronis,

    Mart. 7, 63, 5. —
    2.
    Prov.
    a.
    Inter sacrum saxumque stare, to stand between the victim and the knife, i. e. to be between the door and the wall, to be in great straits, Plaut. Capt. 3, 4, 84; cf.:

    inter sacrum et saxum positus,

    App. M. 11, p. 271 fin.
    b.
    Hereditas sine sacris, i. e. a great profit without trouble, = a rose without thorns, meat without bone, etc. (because the keeping up of the sacra privata was attended with great expense), Plaut. Capt. 4, 1, 8, and id. Trin. 2, 4, 83; cf. Fest. p. 290 Müll.—
    B.
    Transf., in gen. (the figure being borrowed from secret religious rites), in plur.: sacra, secrets, mysteries (not till after the Aug. period, and very rare):

    sacra tori coitusque novos referebam,

    Ov. M. 7, 709:

    peregisse mihi videor sacra tradentium artes,

    Quint. 5, 14, 27 (cf.:

    omnes fere, qui legem dicendi, quasi quaedam mysteria, tradiderunt,

    id. 5, 13, 60):

    litterarum colere,

    id. 10, 1, 92:

    studiorum profanare,

    Tac. Or. 11.

    Lewis & Short latin dictionary > sacer

См. также в других словарях:

  • cir|cum|flex — «SUR kuhm flehks», noun, adjective, verb. –n. = circumflex accent. (Cf. ↑circumflex accent) –adj. 1. of or having a circumflex accent. 2. bending or winding around. 3. Anatomy. of curved or winding form, like that of certain blood vessels and… …   Useful english dictionary

  • branch — An offshoot; in anatomy, one of the primary divisions of a nerve or blood vessel. A b.. See ramus, artery, nerve, vein. SYN: ramus (1) [TA]. accessory meningeal b. SYN: pterygomeningeal artery …   Medical dictionary

  • India — /in dee euh/, n. 1. Hindi, Bharat. a republic in S Asia: a union comprising 25 states and 7 union territories; formerly a British colony; gained independence Aug. 15, 1947; became a republic within the Commonwealth of Nations Jan. 26, 1950.… …   Universalium

  • Currach — on the shore in Inishbofin, Galway A Currach (spelt Curach in Irish and Koruko in old celtic) is a type of Irish boat with a wooden frame, over which animal skins or hides were once stretched, though now canvas is more usual. It is sometimes… …   Wikipedia

  • Dove — • In Christian antiquity the dove appears as a symbol and as a Eucharistic vessel Catholic Encyclopedia. Kevin Knight. 2006. Dove     Dove     † …   Catholic encyclopedia

  • Chennai Port — (Madras Port) Chennai Port Location Country …   Wikipedia

  • Anthropology and Archaeology — ▪ 2009 Introduction Anthropology       Among the key developments in 2008 in the field of physical anthropology was the discovery by a large interdisciplinary team of Spanish and American scientists in northern Spain of a partial mandible (lower… …   Universalium

  • Bucentaur — This article is about the Venetian ships. For the 19th century French ship, see French ship Bucentaure (1804). Departure of the Bucentaur to San Nicolo on the Lido (c. 1768) by Francesco Guardi (1712–1793). In March 2008, this painting and… …   Wikipedia

  • Cargo ship — The Colombo Express, one of the largest container ships in the world (when she was built in 2005), owned and operated by Hapag Lloyd of Germany …   Wikipedia

  • National Waterway 4 (India) — National Waterways (NW 4) Details Location Kakinada, Chennai, Puducherry Length 1095 km …   Wikipedia

  • Pakistan Navy — s Crest Active August 14, 1947 Present …   Wikipedia

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»